Neverbalna komunikacija je veoma bogata i izražajna, pa njome možete vrlo lako nekoga i uvrediti, ismejati, ispsovati, izazvati. Neki uvredljivi i izazivački gestovi su prepoznatljivi samo u nekim kulturama, ili društvenim zajednicama, ali neki imaju isto značenje u celom svetu. Pokazivanje srednjeg prsta je jedan od takvih gestova – ali ne radi se samo o tome da zbog njega možete izazvati tuču (i možda dobiti batine) u bilo kom delu sveta, nego i o istoriji ovog bezobraznog gesta.
Prvi zabeleženi tragovi o pokazivanju srednjeg prsta, datiraju iz vremena pre Hrista – poznato je da je grčki dramski pisac Aristofan (pre oko 2.500 godina) napravio grubu šalu, otvoreno aludirajući srednjim prstom na muški polni organ – što se smatralo vrlo ponižavajućim.
Jedan broj antropologa smatra da su ljudi ovim gestom imitirali primate, koji protivnika ponižavaju i iskazuju svoju seksualnu dominaciju pokazivanjem genitalija – čovek se umesto tako eksplicitnog ponašanja, dosetio simboličnog gesta, koji ima isto značenje.
Zajedno sa kulturom, muzikom, umetnošću, iz antičke Grčke je do Rima stigao i ponižavajući gest. Zabeleženo je da je čuveni Kaligula, poznat po raspusnosti i perverziji, moliocima i svima koji su se klanjali pred njim i prilazili da mu poljube ruku, na opšte zaprepašćenje pružao na poljubac – srednji prst.
U srednjem veku, na području uticaja katoličke crkve, pokazivanje srednjeg prsta je bilo oštro osuđivano, kao i svako drugo nebogougodno ponašanje, pa su se vernici uglavnom pristojno ponašali, barem u javnosti. Međutim, u 19. veku je sa izumom fotografije, ponašanje postalo slobodnije (pritisak potiskivanih nagona verovatno ima mnogo veze sa savremenim oblicima pornografije i sa religioznim stegama), pa je srednji prst prvi put zabeležen na fotografiji. Ono što je danas gotovo nezaobilazno na tinejdžerskim grupnim fotografijama, prvi put je viđeno okom foto-aparata 1886. kada je tada čuveni bejzbol igrač Čarls Redborn pri fotografisanju sa svojim timom Boston Beaneaters, pokazao srednji prst.
U savremenoj pop kulturi, pokazivanje srednjeg prsta je, zajedno sa pokazivanjem jezika, “rogova” ili “pisa” postalo obeležje mladalačkog bunta, simbol slobode mišljenja i izražavanja. Ali rasprostranjen je i u svim ostalim kontekstima i starosnim grupama – među ženama, kao i među muškarcima.
Fotografije: unsplash.com
Brankica Milošević
